Жоғары өнімділікті оқыту (HPL)

Еңбекқорлық – бұл жаңа нәрселерді зерделеу, оларды игеру және ойлау қабілетін қалыптастыру үшін қажет мінез-құлықтың үш ерекшелігінің жиынтығы, ол сізге жағдай күрт өзгерген кезде алға қойған мақсатқа жетуге ұмтылуға мүмкіндік береді.

Оған: тәжірибе; шыдамдылық және психологиялық тұрақтылық кіреді. 

1. Тәжірибе – қабілетке жатады: 

Зерттеулер кез келген пәнді жетік меңгеру оңай емес екенін көрсетеді; ол қандай да бір салада әлемдік деңгейдегі сарапшы болу үшін – 10000 сағаттық бірталай практикалық сабақтарды қажет етеді. 

Тәжірибе сынадай жағдайларда пайда әкеледі: 

1. Шыдамдылық қабілетке жатады:

Бұл жағдай күрт өзгерген кезде міндетіңізді жалғастыруға дайын болу. Шыдамдылық жоғары нәтиже көрсететін оқушы болу үшін қажетті мінез-құлықтың ең маңызды ерекшелігін білдіреді. Егер сіз демотивация мен сәтсіздікке қарамастан, барлық қиын оқу кезеңінде жұмысты жалғастыра алсаңыз, сіздің бойыңызда шыдамдылық қабілеті бар екенін білдіреді. 

1. Психологиялық тұрақтылық қабілетке жатады: 

Оқытуда сәтті нәтижелерге қол жеткізу мүмкіндігі практикалық сабақтардың нәтижесі ғана емес, сонымен қатар шыдамдылықтың нәтижесі болып табылады. Нағыз табысты адамдардың тәжірибесі олардың көбінесе бір сәт ішінде табысқа қол жеткізе бермегенін дәлелдейді, олар өз жолындағы қиындықтарды жеңуге мәжбүр болды, бұл ретте қиындықтарды жеңу қабілеті табысқа жетуде маңызды рөл атқарды. 

Сөйтіп, кез келген затты жақсы меңгеру үшін сізге көп практика қажет; Сіз қандай да бір затты игеру кезінде шыдамдылық танытуыңыз керек, әйтпесе Сіз оны игермейсіз және оны игеру барысында шыдамдылық қажет, өйткені кез келген затты игеру сөзсіз кедергілерді тудырады. 

Жоғары нәтиже көрсететін оқушының жеке басын қалыптастыру бұл ойлауды қалай үйрету туралы ғана емес, сонымен қатар жауапкершілікпен және өмірде және жұмыс орнында пайдалы болатындай ойлау туралы мәселе. Жоғары нәтиже көрсеткен оқушының портретін қалыптастыру кезінде мектептегі тестілеу мен емтихандарда жоғары нәтиже көрсету қабілетінен басқа көшбасшылық қабілеттерін көрсететін іскер оқушылардың жеке басын қалыптастыруға баса назар аударылады. 

Эмпатияның негізгі құрамдастары: 

1. Ынтымақтастыққа дайындық  
2. Қоғамға қамқорлық
3. Сенімділік
4. Бірлескен оқыту

Табыс сирек жағдайда жеке адамның жеке басының жұмысының нәтижесі болып табылады. Оқушыларға командада қалай жұмыс істеу керек екендігіне үйрену керек. Олар мыналарды білуі тиіс: 

∙ көшбасшы және бағынушы рөлдерін қалай орындау керек  

∙ қарастыру өз идеяларын үшін алға тарта отырып,  басқалардың көзқарасын тыңдай отырып диалогты қалай жүргізу керек  

∙ қашан сөйлеу керек және қашан тыңдау керек 

∙ көмекті қалай көрсетуге және алуға болады 

∙ кері байланысты қалай беруге және алуға болады. 

Есіңізде болсын: 

Кейбір балалар табиғи түрде ынтымақтастыққа бейім және басқалармен жұмыс жасау оларға қиындық тудырмайды. Олар жалғыз жұмыс істегенді ұнатпауы мүмкін және мұндай дағдыларды үйренуі тиіс! Басқалар үшін бұл мәселе әлдеқайда күрделі. Олар басқа балалар беретін сигналдарға онша сезімтал болмауы мүмкін; олар ұялшақ болуы мүмкін немесе керісінше супердоминантты болуы мүмкін; олар топтағы басқаларға қарағанда тезірек немесе баяу ойлауы мүмкін және ренжуі мүмкін; олар өздерінің күшті жақтарына сенімсіз және өздерінің командаға қосқан үлестеріне сенімді болмауы мүмкін.

Табысты оқушылар – бұл қажет болған жағдайда басқалармен бірлесіп жұмыс істей білетін оқушылар. Кейбіреулер үшін бұл әрқашан таңдау жолы болса, басқалар үшін керісінше болуы мүмкін. Бұл қалыпты жағдай. Сіз оларға басқалармен тиімді жұмыс істей алатындай қажетті дағдыларды игеруге көмектесуіңіз маңызды, өйткені оларға алдағы уақытта мезгіл-мезгіл бірлесіп жұмыс жасау қажет болады. 

2. Қоғамға қамқорлық

Озық оқыту екі ұштылықты жою және кешенді мәселелерді шешу қабілетін қамтиды. Соңғы жылдары мектептер оқушыларын саналы азамат қылатын мінез-құлық ерекшеліктерін қалай дамытатынына қызығушылық артып келеді. Арнайы схемалар арқылы да, жалпы мектептің күнделікті өмірінің арқасында да қоғамға қамқорлық жасауға жеткілікті мүмкіндіктер бар. 

Қоғамға қамқорлық басқаларға қамқорлық жасау сияқты қарапайым идеялардан бастау алуы мүмкін. Кейінірек оны ресми түрде оқу бағдарламасы аясында және оқу бағдарламасынан тыс тәрбиелеуге болады. Білім алушылардың шешім қабылдау процесінде басшылыққа алатын моральдық принциптерге ие болуын қамтамасыз ету білім берудің және жоғары нәтижелерге қол жеткізудің маңызды құрамдас бөлігі болып табылады. 

3. Сенім

Жоғары нәтижелерге қол жеткізу үшін бала оған жоғары нәтижелерге қол жеткізуге болатындығына сенуі керек. Өзіне деген сенімділікке ие болу бұл мәселеде маңызды рөл атқарады, өйткені оқу қиындаған сайын сенімділік баланың білім алуына септігін тигізеді. 

Есіңізде болсын: 

∙ Кейбір балалар ес білгеннен бастап өздеріне сенімді болып келеді және сәтсіздіктерді еңсеру керек кедергілер ретінде қабылдайды. Басқалары өздеріне сенімді емес және олар бірінші реттен болмаса да, оларға өздеріне деген сенім мен сенімділікті қалыптастыруы керек. Қиындыққа тап болған да дұрыс, қателескен де дұрыс.

∙ Сол сияқты, кейбір балалар үшін сыни пікір тек қорытынды болып табылса, басқалары үшін бұл олардың өзіне деген сенімділігіне нұқсан келтіретін жеке басының түңілуіне әкеп соғатын сезім болып табылады. Ондай оқушылармен жұмсағырақ болған жөн. 

  ∙  Интеллектуалды қабілеттерге деген сенімділік пен қоғамға деген сенімділік – бұл әр түрлі нәрсе. Сіз осы екі қасиетті қатар қалыптастыруға тырысқаныңыз ең дұрыс шешім болып табылады. 

Ата-ана ретінде Сіз үшін эмпатияның (VAA) негізгі сипаттамалары нені білдіреді? 

∙ Балаларды өз бетінше өмір сүруге және жұмысқа дайындауды қамтамасыз ету олардың оқудың негізгі кезеңдерінен өтуі сияқты маңызды. 

∙ Егер Сіз балалардың эмпатиясын дамытқыңыз келсе, оның қалай және қашан болатынын ойлауыңыз керек. 

∙  Эмпатияны үйренуге болады және барлық балалар жанашыр болып үйренуге қабілетті, бірақ бұл қасиеттің дамуы жасқа байланысты емес. Кейбір балалар эмпатияны ерте жаста, ал кейбіреулері кейінірек көрсетеді. 

∙  Тек өзіне ғана емес, қоғамға деген қамқорлықты сыныпта тәрбиелеуге болады. 

∙  Интеллектуалдық қабілеттерге деген сенімділік оқуда жоғары нәтижелерге қол жеткізу үшін өте маңызды, өйткені оқушылар өздеріне үйретілгеннен гөрі презентацияның сәл өзгеше түрінде ұсынылған тест сұрақтарын түсіндіруге сенімді болуы тиіс. 

∙  Интеллектуалды қабілеттерге деген сенімділік пен қоғамға деген сенімділік – бұл әр түрлі нәрсе. Біз балаларға екі қасиетті де дамытуға көмектесуіміз керек. 

Бұл бейнежазбада біз сіздермен эмпатия және оның табысты оқушы үшін маңыздылығы туралы ақпаратпен бөліскіміз келеді. Сондай-ақ, Сіз ата - ана ретінде Сіз үшін эмпатияның (VAA)  негізгі сипаттамалары нені білдіретінін білесіз.

Оқытуда «интеллектуалды ақылды болу» түсінігіне қатысты төрт мінез-құлық стилі бар. Аңғарғыш болу оқуға деген ұмтылысты және жақсы нәтижеге қол жеткізу үшін көптеген тәсілдерді қолдана білуді білдіреді. Олар жас адамға тәуелсіз оқушы болуға және мектеп  пен өмірге айтарлықтай үлес қосуға мүмкіндік беретін мінез-құлық ерекшеліктерін білдіреді. 

Олар мыналарды қамтиды: 

1. Білуге құмарлық

Ізденгіш ой-санасы бар бала немесе жасөспірім оқуда жақсы нәтиже көрсетеді. Білуге құмарлық бұл бүкіл оқу процесінің негізгі құрамдас бөлігі және оқуда жетістікке жетудің негізгі ынталандырушы факторы. 

Жалғыз жұмыс істеуге деген ұмтылыс үлкен маңызға ие. Сіз жасаған кез келген жұмысқа қалай шоғырлануға және назар аударуға болатындығын білу маңызды, ал жалғыз жұмыс істеу оны қалай жасау керектігін үйренудің тамаша тәсілі бола алады. Ол сондай-ақ жақсы дайындалған оқушы үшін маңызды рөл атқаратын ісіңіздің нәтижелеріне жауапты екеніңізді білдіреді. Оқытуда бастамашыл болу көбірек білуге деген ұмтылысты білдіреді - оқуға қызығушылық танытатын және өз ісінде белсенді болатын бала. 

Жоғары нәтиже көрсеткен оқушылар басқалардың пікіріне тәуелді болмайды, олар көпшіліктің соңынан ермейді және айналасындағы адамдар сенетін нәрсеге сенбейді. 

2. Шығармашылық пен кәсіпкерлік

Қабілет: 

Шығармашылық пен кәсіпкерлік Сіз: 

3. Әділдік

Қабілет: 

Әділдік мына жағдайда іске асады: 

4. Тәуекелге дайын болу

Қабілет: 

Интеллектуалды тәуекелдерді қабылдауға дайындық оқуға қажетті ептілік пен дағдылар. Тәуекелге дайын болу балалар мен жастар: 

Білуге құмарлық – бұл адамдарды зерттеуге қызықтыратын нәрсе, ал балалар туа салысымен айналасына қызығушылық танытып жатады. Солай бола тұра, балалар басқа адамдардың көзқарастарын тыңдауға жеткілікті ашық бола отырып, өз бетінше ойлауды және өз көзқарастарын дамытуды үйренуі керек. Олар білімді заттарды үйрену тәсілімен көрсетуі керек және сол техникалық әдістер мен құралдарға сенбеу керектігін білуі керек. Сөйтіп, Сіздің балаларыңыз бен жасөспірімдеріңіз қажет болған жағдайда оқытудың әртүрлі тәсілдерін қолдана отырып, бір уақытта бірнеше тапсырманы орындай алуы керек. Сондай-ақ, олар оқу және шешім қабылдау барысында теңдестірілген тәуекелдерді қалай қабылдауға болатындығын үйрену қажет, олай болмаған жағдайда жоғары нәтижеге қол жеткізу үшін серпіліс жасау кезінде қиынға тап болуы мүмкін. 

Миллс мырза бейнежазбада аңғарғыштық туралы толығырақ айтады. Бірге көрейік!

Бұл Сіз зерделеп жатқан нәрсені біріктіруге мүмкіндік беретін алты сипаттаманың жиынтығы. 

Осы алты сипаттамаға мыналар жатады: 

Бұл байланыстырушы сипаттамалар жастарға оқу барысында сенімді түрде және жылдам ілгері жылжуға көмектеседі. Оқушылар өз білімдеріне сенімді болғандықтан, қайталауға кететін уақытты қысқартады.

1) Жалпылау – бұл белгілі бір жағдайда не болып жатқанын және оны басқа жағдайларға қалай қолдануға болатындығын көру қабілеті. Мұны істей алатын оқушылар үйренген ережені жаңа материалға қолдануға болатынын не болмайтынын түсіне алады. Бұл оқу процесін жылдамдатады және басқаруға болатындай етеді, өйткені егер адам зерделеген нәрсенің әмбебап қолдануға болатынына көз жеткізсе, онда ол оны алдағы уақытта да қандай да бір жаңа нәрсеге қатысты қолдана алады. 

2) Байланыстарды табу – ықтимал жалпылауды іздеу үшін өткен тәжірибені пайдалана білу мүмкіндігі. Байланыстарды табу және орнату – бұл жаңа білім мен ақпаратты түсінудің бастамасы. 

3) Кең ойлау – бұл үлкен идеялармен және тұтас тұжырымдамалармен жұмыс жасай білу қабілеті. Дарынды оқушылардың үйренгенінің маңыздылығын және оның бүкіл әлеммен байланысын көру қабілеті олардың бойындағы бірден бір қасиеті болып табылады. Бұл оқушыларды одан әрі көп оқуға, үйренгендеріне қызығушылық танытуға және тәуелсіз оқушы болуға ынталандырады және оған итермелейді. Бұдан бөлек, бір нәрсеге әуес болғысы келетін және жетістікке жетуді қалайтын кейбір оқушылар үшін оқу мектеп пен емтиханға ғана емес, әлемнің үлкен бейнесіне сәйкес келетінін көрсету аса маңызды. Бұл жоғары деңгейдегі жұмыстың өте маңызды бөлігі. 

4) Абстракция – бұл белгілі бір ойдан дерексіз ойға тез өту мүмкіндігі. Ережені дәлелдеу үшін сізге енді нысандар қажет емес. Сіз физикалық қатысуды қажет етпейтін дерексіз тұжырымдамамен, санмен немесе идеямен жұмыс жасай аласыз. Абстрактілі оқыту жоғары оқу үлгеріміне қол жеткізу үшін қажет. 

 5) Қиял – бұл алдыңғы білімді пайдалану және оны ақиқат біліммен шектелмей мәселелерді шешу үшін қолдану мүмкіндігі. Қиял барлық адамдарға тән, бірақ барлық басқа психикалық сипаттамалар сияқты оны да дамытуға және нығайтуға болады. Шығармашылық оқу қабілеті мен қиялды дамытады және жоғары нәтижеге қол жету үшін де өте маңызды болып табылады. 

 6) Балама перспективаларды көру – бұл басқа адамдардың көзқарасын қабылдау және қиындықтар мен күрделілікті жеңу мүмкіндігі. Жетілдірілген когнитивті әрекет күрделі және кейде қарама-қайшы идеялармен жұмыс істеу қабілетін қамтиды. Жауап әрқашан «дұрыс» бола бермейді және тек «бәрін дұрыс түсінуге» ынталы оқушы ойлау мен оқуды дамыту барысында қиындықтарға тап болуы мүмкін. Бұл жағдайлар күрделі және бір мағыналы болмауы мүмкін екенін түсіну және әртүрлі жағдайларда және қажетті нәтижелерге қол жеткізу үшін әртүрлі жауаптар дұрыс болуы мүмкін екеніне көз жеткізу мүмкіндігі болып табылады. 

Сөйтіп, бұл оқушылар өткен материал мен білімді байланыстыруды үйренетін қасиеттер жиынтығы. Бұл оқуды жеке оқиғалар сериясы ретінде емес, ауқымды схеманың бөлігі ретінде қарастыру мүмкіндігі. Ал ол мағына мен түсінікті қалыптастырудың негізін құрайды. 

Венди Берлинер мен профессор Дебора Эйрдың «Ұлы ойлар және оларды қалай өсіру керек: жоғары тиімді оқыту» кітабынан үзінді

Метаойлау төрт қасиеттен тұрады. Олар сана туралы ойлануды қамтиды:

1 Метатану ойлануға қатысты мүмкін тәсілдерін білу. Олар кез-келген жағдайда пайдалы болуы мүмкін, әрі таңдау жасауда саналы түрде пайдалануға келеді. Метатану ақапаратты пайдаланудың негізі және маңызды біліктілік болып табылады. Метатуна дегеніміз тапсырманы орындау, жаңа дүние ойлап табу үшін идея немесе біліктікті (немесе оларды біріктіріп) пайдалану. 

2 Өз-өзін бақылау - өз үлгеріміңді қадағалау, не істеп жатқанында бағалау, қажет жерде тура жолдан тайып кетпеу үшін өзіңді түзету қабелітін қамтиды. Сіз өз мақсаттарыңызды қойыңыз, оларға қалай қол жеткізу үшін жоспар және стратегия құрасыз және ақыл-кеңеске жүгінесіз. Бұл қабеліттілік үздік оқушы болу үшін қажет. Сіз оқуыңызды  жоспарлау, қадағалау және бақылау үшін өз бетімен әрекет етесіз.       

3 Стратегиялық жоспарлау – жаңа оқу тәжірибесіне оны өз біліміңізбен байланыстыру арқылы қол жеткізу қабілеті. Бұл жұмысты қалай жасау керектігі туралы дұрыс ойлана аласыз деген сөз. 

4 Интеллектуалды сенімділік – нақты дәлелдер келтіру арқылы өзіңіздің жеке піріңізді анық жеткізу, қажет жағдайда оларды сізбен келіспеген адамдардың алдында қорғау. Интеллектуалды сенідімдік дегеніміз дәлелдерге сүйеніп қорытынды жасап, кейін пікіріңді қорғау үшін өзіңді сенімді сезіну қабілеті. 

Осылайша, осы жиынтықтар балаларға оларда біліктік жиынтығы бар екенін түсінуге көмектеседі. Олар - тұңғиық ойға жетелейтін интеллектуалды құрал, жұмысқа қандай құралды тиімдірек пайдалануға болатынын білу үшін арналған сана-сезім. Бұл оқушыларға сенімділік ұялатады, себебі қандай қиын тапсырма болсын, олар оны шешу жолын немесе жолдарын ойлап таба алады.    

Венди Берлинердің және профессора Дебор Эйрдың ”Ұлы ойлар және оларды дамыту жолдары: жоғары тиімді оқу" атты кітабынан бейімделген.

Логикалық ойлау мен зейіннің үш сипаттамасынан тұрады. Оларға мыналар жатады:

Сөйтіп, тәжірибелі мамандар шығармашылықпен айналысқан кезде де жұмысқа деген көзқарастарында сақтық пен логиканы пайдалануға басымдық береді. Олар өз бетінше ойлай біледі – кейбір жастар тиімді жоғары курстарды ешқашан оқымағандықтан университетте жоғары нәтижелерге қол жеткізе алмайды.

Осы үш сипаттаманы толықтай қарастырып өтейік:

1 Сыни немесе логикалық ойлау – бұл қорытынды шығару, гипотеза жасау, пайымдау және растайтын дәлелдерді іздеу қабілеті және, мүмкін, оның белгілері көбінесе академиялық жетістікке байланысты. Осыны Шерлок Холмс жасайды! Бұл сіздің уақыт өте келе жинақтайтын және шешім қабылдайтын немесе жауап беру үшін пайдаланатын ақпаратты талдаудың интеллектуалды тәртіпті процесі. Бойыңыздағы осы қасиетті дамыту Сізге көптеген мектеп пәндерінде, университетте және әрі қарайғы өмірде көмектеседі. 

2 Дәлдік – бұл қызмет немесе білім ережелері аясында тиімді жұмыс жасай білу қабілеті. Музыканың қалай естілетінін бәріміз білеміз, жалған ноталарды – онша жақсы қабылдамаймыз. Немқұрайлылық оқудағы прогресті тежейді; дәлдік жоғары нәтижелерге қол жеткізудің маңызды факторы болып табылады.

3 Мәселелерді кешенді және көп сатылы шешу – бұл тапсырманы бөліктерге бөлу, дұрыс тәсілді таңдау және содан кейін ғана әрекет ету мүмкіндігі. Оқыту неғұрлым прогрессивті болса, соғұрлым ол күрделене түседі. Алдымен бала кішігірім қадамдармен жүруді үйрене алса, онда оған әр жаңа қадамды алдыңғы қадаммен байланыстыру оңай болатынынан бастаймыз. Оқыту күрделене түсетіндіктен және көптеген дағдыларды қажет ететіндіктен, бұл табысты және тәуелсіз оқушыға қажет сияқты оқуда ілгері жылжу кезінде проблема тудыруы мүмкін. Күрделі мәселені шешу жоспарын құруды үйрену оны басқаруға және жүзеге асыруға мүмкіндік береді және бұл қасиеттерді өз бойында дамытуға болады.

Бұл шығармашылық ойлау мен оқуға бағытталған бес сипаттаманың жиынтығы. Бұл бес сипаттамаға келесілер жатады:

- интеллектуалды ойнақылық;

- ойлау икемділігі;

- серпінді ойлау;

- төлдаралық;

- эволюциялық және революциялық ойлау.

Осы бес сипаттаманы толығырақ қарастырайық:

1) Интеллектуалды ойнақылық - бұл ережелерді тану және оларды пәрменді, жаңа формалар жасау үшін өзгерту қабілеті. Өнертапқыштар, сондай-ақ композиторлар мен суретшілер әрқашан бұл қабілетті пайдаланады. Оқытудағы ойнақылық пайдалы, өйткені ол шығармашылықты ынталандырады, уәждейді және шарттылықпен байланысты емес. Интеллектуалды ойнақылық баланың оқуға деген құлшынысын арттырады және өз оқуын бақылауына және өзіне сенімді болуына көмектеседі.

2) Ойлау икемділігі – бұл бір идеядан бас тартып, екінші идеяны қабылдау немесе бірнеше шешімдерді табу қабілеті. Ол екі түрлі ұғымды және бір уақытта бірнеше ұғымды ойлауды талап етеді. Икемді ойлау қабілеті жоғары дәрежелі танымдық дағды және танымдық қабілетінің жоғары деңгейіне жеткендер үшін сипаттамалар жиынтығының негізгі бөлігі болып табылады. Икемді ойлауға тырысу және ойға келген бірінші жауапқа қанағаттанбау үшін интеллектуалдық сенімділік қажет. Бұған үйреніп, осы қасиетті өзіңізде дамытуға болады.

3) Серпінді ойлау - бұл көптеген идеяларды қалыптастыра білу, ең жақсы идеяңыз бірден ойға келмеуі мүмкін екенін түсіну және ең жақсы идеяға жеткеніңізге сенімді болғанша ойлауды жалғастыру қабілеті. Әріптестерімен бір мәселені шешу үшін жиналған кезде ой-талқыға жүгінетін жұмыстағы ересектер серпінді ойлауды пайдаланады. Серпінділік - бұл бағалау емес, идеяны қалыптастыру.

4) Төлдаралық - бұл жаңа нәрсе ойлап табу қабілеті. Бұл инновацияның кілті, егер балалар мен жастарды жай ғана «дұрыс жауап» табудан гөрі төлдара болуға белсенді түрде шақырмаса, онда олар қателесуден қорқып, өз идеяларын жасырын ұстауы мүмкін. Түпнұсқа нәрсе айрықша жаңалық болуы міндетті емес, ол қарапайым шешім немесе жалпы мәселеге жаңа көзқарас болуы мүмкін. Толықтай түпнұсқа нәрселер өте аз, бірақ әркім бірте-бірте ойлауды дамытатын түпнұсқа пікірлерге келе алады. Дәстүрлі тәсілдерден қашықтауға сенімділікті ынталандыру - бұл дамытуға болатын құнды қасиет және озық оқушылар оны жақсы меңгереді.

5) Эволюциялық және революциялық ойлау - бұл бұрыннан бар идеяларға негізделген немесе одан ауытқыған жаңа идеяларды қалыптастыру қабілеті. Бұл балалар мен жасөспірімдерге бұрыннан бар идеялардан бас тартуға және өз идеяларын дамытуға көмектеседі. Жетілдірілген орындаушы бұрыннан ерекшеленетін жаңа идеяларды әзірлеуден қорықпайды. Мұндай батылдықты дамыту және бағалау керек.

Осылайша, бұл сипаттамалар балаларға проблемаларды шешуге көмектесу үшін қасында ата-аналар мен басқа ересектер болмаған кезде өз бетімен жол таба білуге көмектеседі. Олар біз тіпті болжай алмайтын мәселелерді шешуге мүмкіндік береді, бұл әсіресе тез өзгеретін әлемде пайдалы.

Бұл соңғы жиынтық тиімділікке нәтижелі жету үшін барлық басқа оқу дағдыларын қолдануға мүмкіндік беретін екі сипаттамамен ұсынылған. Мұндай сипаттамалар:

Жалпы айтқанда, бұл сипаттамалар оқу процесінің тиімділігіне жатады. Жас кезде көптеген жаңа материалдарды игеру қажет, егер белгілі бір заттарды жылдам игере отырып, оларды ойланбастан, автоматты түрде жасай отырып ойлау процестеріне жұмсалатын уақыт пен ресурстарды үнемдесе, оқу процессінде тезірек ілгері жылжуға болады.

Дәлдік оқушылардың оқу кезінде орындайтын жұмысында өте маңызды – ол оқу процесін жылдамдатады және мектеп қабырғаларында жоғары нәтижелерге қол жеткізуге мүмкіндік береді.

1 Автоматизм – бұл белсенді ойлауды қажет етпейтін белгілі бір дағдыларды оңай қолдана білу. Мәселен, егер сіз тәжірибелі жүргізуші болсаңыз, сіз көлік жүргізген сайын автоматизмді көрсетесіз. Сіз бұрынғыдай берілістерді ауыстыру, айналарды тексеру немесе көліктің қауіпсіз қозғалысы үшін қажет кез келген басқа нәрсе туралы белсенді түрде ойламайсыз - бұл автоматизм. Бала үшін көбейту кестесін оқу автоматизмнің мысалы болуы мүмкін.

Оқытудың жоғары нәтижелеріне қол жеткізу үшін саналы ойлауды қажет етпестен өз дағдыларыңызды пайдалануды және фактілерді зерделеуді үйрену өте маңызды. Автоматизм когнитивті/ойлау ресурстарын босатады. Біздің тез өзгеретін әлемде жиі кездесетін көп мәселелік жоғары дәрежелі автоматизді қажет етеді.

2 Жылдамдық пен дәлдік – бұл тез және дәл жұмыс істеу қабілеті. Егер біз өз қателіктерімізді қайталай бермей, олардан түйін түйсек, біз тезірек ілгері жылжимыз. Жылдам прогреске қол жеткізуде жылдамдықтан гөрі   дәлдік маңызды фактор болып табылады. 

Үздік оқушылардың айырықша бір ерекшелігі – олар жіберген қателіктерден түйін түйеді және болашақта өз әрекеттерін тиісті түрде реттеп отырады. Уақыт өте келе мұндай оқушылар дәлдікті көбірек ұстанатын болады. Оқу процесінде оқушының бойындағы осы қасиетті үнемі алға жылжытып отыру керек.